۱۳۹۲ تیر ۸, شنبه

یک راه ساده برای یافتن خلا سازمانی

یکی از راه های ساده یافتن خلا های سازمانی و ساختاری ، بررسی امور معوق در اسناد حسابداری است .
در سازمان هایی که ساختار سازمانی مطابق سیستم حسابداری و هر دو کامل و جامع طراحی و اجرا شده باشد با معضل معوق ماندن صدور اسناد ، بسیار کمتر روبرو خواهد بود .
 

۱۳۹۲ تیر ۱, شنبه

تبیین ویژه گی های اقتصاد محللی

اقتصاد محللی : شیوه خاصی از مشارکت در چرخه اقتصاد و داد و ستد می باشد که سابقه ای به دیرینگی اجتماعی شدن انسان دارد .
در این شیوه ، مُحَلِّل یعنی "حَلال کننده" یا "مُجاز کننده" ( یا برای راحت تر تصور کردن آن ، "مجوز دهنده" یا "اجازه دهنده" ) ، آزادی بهره برداری از دسترنج فرد را ، به شرط سهیم شدن در آن ، به وی اعطا می کند .
مشروط و متوقف بودن بهره برداری و تمتع از جسم یک دختر به کسب "اجازه"  از پدر وی ، بدون ورود به مباحثی که خشم مردسالاران را برانگیزاند ، بیش از آن که به مصالح اجتماعی و آینده وی مرتبط باشد ، از انگیزه ها و منطق  اقتصاد محللی مشروب می گردد .
در فضای مذهبی صِرف ، محلل با ایجاد مانع بر سر اطفای غرایز فرد یا استفاده از مانع طبیعی ایجاد شده ، سهم خود را تعریف می کند .
در شرایطی که انحصار های مختلف سیاسی ، نظامی ، ایدئولوژیک ، جغرافیایی و غیره وجود دارد ، شاهد ترکیب پیچیده تری خواهیم بود .
یکی از دوستان در جایی در خواست نمونه و مثال برای ادعای اینجانب مبنی بر اینکه اقتصاد و فضای کسب و کار ما امروز در چنبر اقتصاد و سیاست محللی گرفتار شده است ، نموده بود .
در این رابطه مثال آن چنان بی شمار و فراوان است که از فرط فراوانی  به چشم نمی آید .
- انعقاد قراردادهای آب و نان دار دولتی و عمومی با ارگان ها و نهادهای پاسبان محللی ، و سپس واگذاری آن به پیمانکار دست دوم ضمن برداشت سهم "حلال کردن" ، امروزه فریاد تمام پیمانکاران بخش خصوصی را درآورده و باعث کاهش سهم سود پیمانکار و به تبع آن تحمیل هزینه به کارگران و زیردستان شده است .
- دریافت مبلغ مشخصی از بهای فروش اتومبیل شرکت های تولید خودرو به دفتر رهبری و مانند آن ها در پرتو چنین ساختاری قابل تحلیل و جایگذاری است .
دریافت دو میلیارد تومان از بهره بردار فلان معدن سنگ بسیار قیمتی در فلان منطقه محروم کشور ، در قبال اخذ و ارائه "مجوز بهره برداری" ،  تحت عنوان ساخت حوزه علمیه ، در کدام قالب بجز اقتصاد محللی می گنجد ؟ .
مهم ترین ویژه گی و زیربنای اقتصاد محللی ، برهم زدن و واژگونه کردن رابطه مالکیت بین انسان با اشیا است .
تعریف مالکیت بایستی تغییر کند .
این کار با استفاده از اصول و مفاهیم دینی براحتی امکان پذیر می باشد ، سرمایه گذاری و تهیه زیرساخت (اعم از مسجد ، حسینیه ، حوزه علمیه و ... ) برای گسترش مفاهیم دینی و مذهبی توسط محللان ، بدین ترتیب توجیه پذیر می گردد .
موقوفه خواری یکی از زیرشاخه های اقتصاد محللی است .
اخذ سند ، تغییر کاربری ، تملک ، سندسازی ، اجاره ، فروش و تملیک موقوفات که یکی از شاخه های پردرآمد محللی است در این بخش جای می گیرند .
در زیرشاخه موقوفه خواری تصدی و مدیریت امور موقوفه بتدریج و با شگردهایی جایش را به مالکیت و بهره برداری انحصاری می دهد .
همان وضعیتی که امروزه بودجه عمومی کل کشور ، منابع طبیعی و کلیه اموال و ثروت های عمومی به آن دچار شده است . 
 رشوه خواری : 
بدون اتکا به مبانی استدلالی محللی ، و درصورت باور نداشتن به منطق محللی ، رشوه دادن و گرفتن ، هیچ یک ، برای رشوه دهنده و رشوه گیرنده توجیه پذیر نیست .
جالب اینکه در دور اول ریاست جمهوری آقای هاشمی رفسنجانی ایشان سخنی به این مضمون داشتند : 
" هدایای بدون چشم داشت مردم را قبول کنید" !؟
آیا منظور این است که آقای رفسنجانی سرمنشا ارتشا در دوران جمهوری اسلامی بوده اند ؟ 
مسلما خیر ، بلکه این سخنان و موضوع سیصد میلیون تومانی که شیخ عزیزمان (کروبی) متهم به قبول آن از کسی بود و استدلال می کرد (در تلویزیون ، مناظرات ریاست جمهوری) که حضرت امام به ایشان مجوز داده که این گونه وجوه را بگیرند ، و ماجرای شهرام جزایری (و ارتباط اش با محللان دوران اصلاحات ) و سایر شایعات و واقعیات در رابطه با دریافت وجه از این و از آن ، در قبال : 
معرفی برای گرفتن وام ، معرفی برای گرفتن مجوز فلان کار سودآور ، سفارش فلان کس به فلان قاضی ،  پادرمیانی برای بهره مندی از ... و امثال ذالک ! ، همگی از یک آبشخور مشترک سرچشمه می گیرند : 
اقتصاد ، فرهنگ ، درآمد ، کسب و کار و کلا زندگی محللی 
بنظر من واگذاری پست و مقام و فرمانداری ایالات و ولایات به امرا و شاهزادگان در قبال دریافت پول بیشتر ، در دوران قجر ، نیز ناشی از سلطه همین سبک و سیاق عصر هجر ! ، بر اجزای حاکمیت و کلا کشور بوده است .
.... 

 جستجو و الحاق دلایل پس از نوشتن یادداشت : 

وزير نفت درگفت‌وگو با «اعتماد»:                      تاریخ خبر : سه‌شنبه 1393.06.04 - 12:14

خريد و فروش مجوزها از جمله فسادها بوده است 
 در واگذاری مناقصه‌ها شاهد فسادهای کلان بوده‌ایم.

«بانکداری سایه» به سبک ایرانی

حسین عبده تبریزی و بهرنگ اسدی


  

رایانه : عامل هماهنگی و ارتباط درون سازمانی

همان طور که جامعه ما در سطح کلان برای برقراری ارتباط ، تبادل اطلاعات و خواسته ها ، هماهنگ شدن ، سازمان یافتن ، تکنولوژی نوین ارتباطی ، یعنی کامپیوتر را انتخاب کرده است ، در درون سازمان ها ، نیز ، می توان از این ابزار برای ایجاد هماهنگی ، انتقال فرامین و گزارشات ، ارتباطات درون سازمانی و ... استفاده کرد .
مشکلات و مسائل بیشماری سد راه برقراری ارتباط رودررو بین اعضای جامعه و بالطبع یک سازمان ( شرکت ، کارخانه ، اداره ، صنعت و ... ) وجود دارد ، استفاده از ابزار رایانه باعث کاسته شدن یا برداشته شدن بسیاری از این موانع گردیده و ارتباطات را روان می کند .
سامانه و سیستم نصب شده بر روی یارانه از ساختار و عملکرد منطقی (ناگزیر) برخوردار است ، بنابراین به منطقی تر شدن ارتباطات کمک می کند .
دخالت ذهنیت ماژیکال و تصورات غیرواقعی که بدلیل بمباران فرهنگ خرافه پرداز همچون عایقی مابین اندیشیدن صحیح و خیال بافی ها و برداشت های عجیب و غریب قرار گرفته است ، دیگر ، به کمترین اندازه خود خواهد رسید .
....
از کنکاش ذهنی برای جستجوی مفاهیم پنهان لابلای جملات بسیار صریح و روشن گوینده کاسته خواهد شد .
با واحد و یگانه شدن کانال ارتباطی امگان رهگیری و دنبال کردن فعالیت های سازمانی برای اصلاح روش ها و بهینه سازی آن ها ، فراهم می گردد .
به باور بنده ، سیستمی مشابه فروم ها و تالارهای گفتگو در سایت های اجتماعی می تواند به بهترین وجهی کلیه روابط درون سازمانی یک مجموعه فعال را پوشش دهد .

هزینه پرینت گزارش و ارائه آن به مدیر درخواست کننده ، در شرایطی که مدیر راسا می تواند از روی یارانه ای که در اتاق خودش قرار دارد گزارش را مشاهده نماید ! ، از قبیل هزینه های بیهوده ای است که حذف می گردد . 

۱۳۹۲ خرداد ۲۸, سه‌شنبه

مربوط یا نامربوط

امروز به طور جدی تصمیم گرفتم :
برگردم و دوباره بحث  "اطلاعات مربوط و نامربوط"
را دوباره بخوانم
در فرآیند تصمیم گیری  ....

تفکیک حساب های مالی با صنعتی

از سال 1372 تا کنون ، یعنی از زمانی که بتدریج بحث یکپارچه و جامع شدن سیستم ها مطرح می گردید ، همواره طرفدار ادغام و بهم پیوستن سیستم های مجزا از یکدیگر بوده ام .

اما با تغییر شرایط ، راهکارها نیز تغییر می کنند .

امروزه بدلیل تورم لگام گسیخته ، بالا رفتن قیمت ها باعث نجومی شدن ارقام ترازها و گزارشات بخصوص تراز آزمایشی میگردد .

با گسترش یافتن واحدهای تولیدی و تفکیک قسمت ها از یکدیگر ، مراکز هزینه و نیز مراحل تولید بیشتری ، هویت مستقل حسابداری یافته و بعنوان یک کاراکتر مستقل در صحنه تولید باعث افزایش گردش یک مبلغ واحد و مشخص می گردند ، به عبارت دیگر بالا رفتن دفعات گردش مبالغ ، به نجومی شدن مبالغ حسابهای بهای تمام شده می افزاید .

در گذشته ، امکان داشت بسیاری مراحل تولید یک کالا در یک سالن و مابین خطوط و ماشین آلات غیر قابل تفکیک انجام پذیرد ولی امروزه تفکیک مراحل تولیدی بدلایل متعددافزایش یافته است .

مبالغ مندرج در تراز آزمایشی ،در حکم دستور کار یا نقشه راه برای رسیدگی کننده و سرویس دهنده به ارقام مندرج در آن می باشد .

نسبت حجم اعداد و ارقام به یکدیگر ، بدون تجزیه و تحلیل خاص ، بیانگر میزان توجه لازم می باشد .

اما بین ارقام حساب های بهای تمام شده و مبالغ حساب های حسابداری مالی تفاوت ماهوی بسیاری وجود دارد .

مبالغ مندرج در سرفصل های حسابداری مالی متکی به اسناد و مدارکی است که یونیک و منحصر بفرد بوده و بر وقوع رخ داد مالی خاصی که همراه با دریافت یا پرداخت وجه نقد بوده یا خواهد بود ، دلالت می کند .

حال آنکه مبالغ مندرج در حساب های بهای تمام شده ، همان مبالغ حسابداری مالی است که در مراحل تولید و یا مراکز هزینه و نیز مابین انبارهای مختلف ، دست بدست شده و رد و بدل می گردد و چه بسا ، دیگر ، قابل اختصاص به رخ داد مالی خاص یا سرمنشا اولیه خودش ، بطور مثال فاکتور خرید مواد اولیه یا سند پرداخت هزینه حمل به داخل ،  نباشد ....

 

۱۳۹۲ خرداد ۱۸, شنبه

سيستم هاي جامع ، يك پارچه ، هوشمند ، ... و خيلي چيزهاي ديگر !

سيستم هاي مالي اداري ، جامع ، يكپارچه ، ...

زمان آن فرارسيده است كه سيستم ها نقش فعالتري در اجراي عمليات مالي اداري شركت ها و موسسات بعهده بگيرند .

زماني ، تنها شي اي كه يك سيستم (نرم افزار مالي اداري جامع ، يكپارچه ، ...) را به موجوديت سازمان متصل مي كرد ، تنها يك كابل برق بود كه به پريز روي ديوار متصل بود .

امروزه سيستم ها شناسنامه دارتر و ماندگارتر شده اند .

آن قدر سوكت ، رابط ، مبدل ، هاب ، سويچ ، و ساير اتصالات و شناسه هاي فيزيكي ،‌از يك سو و امتياز ، كد ، شماره شناسايي ، شماره پشتيباني و شناسه مالكيت و فراوان علامت و مشخصه و قرارداد كه نشان از خصوصي سازي  و تعلق نرم افزاري براي يك واحد (موسسه ، شركت ، فعال اقتصادي ، موجوديت تجاري يا اداري ) دارد ، از سوي ديگر ، سيستم ها را به شركت ها وصل و مختص ، مي كنند كه امكان استفاده از سيستم براي مجموعه ديگر به صفر رسيده است .

با ترفندهاي شركت هاي فروشنده نرم افزار ، نسخه مشخص و معيني براي استفاده هر واحد جداگانه رجيستر شده و نسخه هر واحد منحصرا براي آن قابل استفاده مي باشد .

مالكيت شخصيت حقيقي يا حقوقي بر سيستم كامپيوتري اش مطلق و تمام وقت مي باشد ، تعطيل بردار نيست ، استعلاجي و مرخصي با يا بدون حقوق در مورد آن موضوعيت ندارد و

از طرفي با وضعيت فعلي بازار كار (يادداشت .... ) نيروي انساني ، آن قدر در محل خاصي ، ماندگار نمي شود تا بتوان  ايجاد احساس متولي گري و ميان داري را در ذهن وي متصور شد ، بنابراين وظيفه حفظ هويت و حافظه تاريخي سازمان ، مطالبه گري حق و حقوق و مصالح واحد تجاري را به نرم افزارها بايست سپرد  .

سيستم ها حتي مي توانند در تبديل "وظيفه" به "هدف"  نيز موثر باشند :

با خاطر نشان ساختن اينكه وظيفه انجام شده چند درصد از هدف اصلي را تشكيل مي دهد و با تكميل و انجام آن چه ميزان به  هدف اصلي نزديك تر شده ايم ، سيستم ها مي توانند هدف مشترك را درون سازمان يا واحد تجاري زنده نگاه دارند  .

در ارتباط با آن دسته از وظايف مسئولين قسمت ها و سرپرستان ، كه فرد مورد نظر نقش ساعت شماطه دار يا حداكثر جدول يادآوري سررسيد و مواعد خاص (to do list) را بازي مي كند ! ، سيستم مي تواند وظيفه يادآوري به هر دو (زيردست و بالادست) را بخوبي ايفا نمايد .

بسياري از جلسات درون سازماني ، متاسفانه ، هنوز ، در سطح ديكته كردن چند سرفصل و هدف توسط يكي از مديران واسط يا مديريت عالي ، باقي مانده و از گفتگو و پرسش و پاسخ در آن ها خبري نيست ، محول كردن اين وظيفه به سيستم ها و نرم افزارها علاوه بر صرفه جويي در وقت و هزينه ،‌ امكان برخورد و واكنش منفي و عوارض ناگوار مربوط به مباحث رفتارها و روانشناسي سازماني را كاهش خواهد داد .

علاوه بر اينها همان طور كه در بحث كنترل داخلي توضيح داده شد (يادداشت ... ) بسياري از فعاليت هاي كنترلي و حسابرسي داخلي در حد تيك كردن چك ليست و حصول اطمينان از انجام وظايف خاص و رخ دادن شرايطي در موعد مقرر است ، اين گونه فعاليت ها نيز قابل تحويل و پيگيري به سيستم ها مي باشد .

... 

۱۳۹۲ خرداد ۱۳, دوشنبه

رسوخ فرهنگ محللي در اقتصاد ما

"مُحَلِّلْ" ، در لغت به معناي "حَلالْ كُننده" است 

با شنيدن اين كلمه شايد به ياد فيلمي از نصرت كريمي و يا كتابي از صادق هدايت بيفتيم ، اما گستره كاربرد اين واژه ، امروزه ، بسيار پهناورتر از آن است كه نيازي باشد مابين خاطرات دور به دنبال چيزي مبهم بگرديم .

در لغت نامه دهخدا آمده است :

"محلل . [ م ُ ح َل ْ ل ِ ] (ع ص ) حلال کننده سه طلاقه را به تزوج بر شوهر اول . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). حلال گر. شوی دوم زن پس از سه بار طلاق گفتن شوی اول او. آنکه زنی را که شویش به سه طلاق دست بازداشته است به زنی گیرد تا چون آن زن را رها کند، دیگربار زناشویی زن با شوی نخستین حلال و روا بشود و بدین سبب آن مرد را محلل گویند که با تزویج آن زن سبب حلال گشتن ازدواج وی با شوی نخستین شده است . شوی دوم زن پس از سه بار طلاق شوی نخستین و شوی دوم را محلل از آن گویند که اگر او زن را طلاق گوید شوی نخستین تواند باز وی را به زنی کند و بی این شوی دوم زن برشوی نخستین ابداً حرام باشد. مرد حلال کننده سه طلاقه را به تزوج بر شوهر اول . (از یادداشت مرحوم دهخدا). || حلال گر. که روا و جایز و حلال کند. حلال کننده . رواکننده . حلال و رواکننده ."

  با دقت در مفاهيم فوق  شايد بتوان محلل را اين گونه  تعريف كرد : 

تحت تفوق و سلطه باورها ، قواعد و قوانين  خاص بر روابط اجتماعي افراد و در شرايطي كه ضوابط خاصي بر برآورده ساختن حاجت هاي طبيعي و غرايز طبيعي بشر حاكم باشد براي رفع تنگناهايي كه از اين رهگذر بر سر راه برآورده ساختن اميال بشري پيش آمد مي كند ، در روابط بين دو فرد از افراد اجتماع ، به شخص ثالثي نياز مي باشد تا با دخالت و حضور خود امكان رسيدن افراد به حاجات طبيعي خويش را ، در شرايطي كه مانع موجود صرفا اعتباري ، قراردادي و غيرواقعي است ، فراهم نمايد ، و از اين رهگذر كسب درآمد نمايد .

با توضيحات بالا بتدريج به اين نتيجه مي رسيم كه عاقد (كسي كه خطبه عقد را مي خواند) نيز نوعي محلل محسوب مي شود .

بنابراين يكي از خصوصيات اصلي محللي ، غيرواقعي بودن محروميت فرد يا طرفين از رسيدن به خواسته خود يا خودشان مي باشد .

يعني نقش محلل در اين رخ داد اجتماعي نقش مولد يا خدمات رساني نيست و در عالم واقع هيچ تغييري در شرايط رخ نميدهد بلكه صرفا نوعي احساس ذهني و اطمينان خاطر از جاري شدن شرايط و تشريفات رسيدن به مقصود و صدور جواز بهره برداري از خواسته نصيب فرد مي شود .

امروزه ، در اقتصاد كشور ، فعاليت هاي محللي يا شبه محللي جايگاه وي‍ژه اي به خود اختصاص داده است .

طيف وسيعي از روابط اقتصادي ، بخصوص بخش دولتي و پيرامون آن ، را مي توان در اين محدوده طبقه بندي كرد ، از قبيل : 

1- انعقاد قرارداد و گرفتن مناقصه هاي دولتي و سپس واگذار كردن آن به انجام دهنده اصلي بدون ايفاي هيچ گونه نقش موثر .

2- تصاحب قسمتي از حقوق كاركنان دولت و شركت هاي دولتي ، تحت پوشش شركت هاي تامين نيرو .

3- خريد و فروش امتياز و حق الامتياز و حق بهره برداري از منابع طبيعي گوناگون تحت پوشش امور خيريه ، احداث مدارس علميه و مانند اين ها . 

4- مباشرت و اشتغال به اين امور از كانال ايجاد شركت تعاوني هاي كارگري و كارمندي دستگاه هاي مختلف و در انحصار گرفتن كليه فعاليت هاي اقتصادي و درآمدزاي آن دستگاه و محروم ساختن بخش خصوصي از اشتغال به اين فعاليت ها .

جاي تعجب ندارد كه معمولا ، ناگزير ، فعاليتهاي شبه محللي و رانت خوارانه پيرامون دستگاه ها با مُسَمّا ! از آب درمي آيد ، مانند : 

ايجاد تعاوني آموزشي توسط كاركنان سنجش آموزش كشور ، شركت هاي حمل و نقل و ترخيص توسط راه و ترابري ، تعليم رانندگي توسط كاركنان راهنمايي و رانندگي ، اخذ معافيت بيمه اي توسط تامين اجتماعي  و ساير شركتها و موسسات حاشيه اي ، غالبا آشكار ، كه همگي هم به نوعي ناقض قانون "منع مداخله"  مي باشند و يا جالب تر از همه دريافت كارمزد و بهره براي وجوه عمومي با منشا مستقيم بودجه عمومي يا اندكي با واسطه  !؟

5- فروش اموال عمومي به ثمن بخس و يا واگذاري رايگان آن ها به افراد در قالب كمك به موسسات عام المنفعه يا نهادهاي انقلابي و نهادهاي تحت اختيار رهبري .

6- زايل شدن تفاوت و مرز بين مديريت و تصدي با مالكيت ، تملك و حق بهره برداري انحصاري .

....

در كنار اين ها تاثير نامطلوب اين گونه معاملات و تصرف غيرمجاز در اموال عمومي بر روي فعالان بخش خصوصي بيشتر به صورت روحي و رواني و شكلي و الگوپذيري بوده است .

يعني بتدريج فعالان بخش خصوصي ، نيز ، به سمت بهره برداري از دسترنج ديگران سوق داده شده اند ، در يادداشت جداگانه اي به آن پديده خواهيم پرداخت .

اينها تنها گوشه اي از تاثيرات مخرب تسري و سرايت اقتصاد و فرهنگ كسب و كار محللي بر بخش هاي اقتصادي مختلف  كشور بود كه در دوران بيش از بيست سال اشتغال به حسابداري و حسابرسي دولتي ، ماليه عمومي ، توليد ، تجارت و ... شاهد استيلاي سرطاني فرهنگ محللي و رانت خواري بر آن بوده ام

۱۳۹۲ خرداد ۱۱, شنبه

از دو حال خارج نيست !؟

تا وقتي نيروي زيردست ، همكار ، يا اجرا كننده يك نظر يا روش ، نظرش را در مورد آن روش انجام كار ارائه نداده است ،
از دو حال خارج نيست : 
يا آن نظر و شيوه انجام كار غلط است و شدني نيست ،‌ 
يا 
غلط و نشدني از آب درخواهد آمد !
اصلا شك نكن !